استیکینگ رمزارز چیست؟

استیکینگ برای تامین امنیت یک شبکه بلاکچینی در رمزارزهایی که با سیستم اجماع POS کار می­کنند، مورد استفاده قرار می­گیرد. افرادی که دارایی­ های رمزارزی خود را به همین منظور قفل می­کنند، در ازای این کار پاداش دریافت می­کنند. به عبارتی ساده، استیکینگ به کسب سود از طریق خرید و نگهداری (قفل کردن) یک رمزارز گفته می­شود.

مزیت های استیکینگ نسبت به ماینینگ

رمزارزهایی مثل بیتکوین از روش اثبات کار (POW)، برای تامین امنیت شبکه بلاکچینی خود بهره می­برند. در روش اثبات کار، ماینرها سخت­ افزارهای خود را برای انجام محاسبات پیچیده مورد استفاده قرار می­دهند. هرچند بلاکچین بیتکوین به لطف استفاده از الگوریتم اثبات کار، از امنیت مثال­زدنی و فوق­ العاده­ای برخوردار است اما در مجموع استفاده از این متد معایب خود را نبز دارد. به عنوان مثال، استخراج بیتکوین نیازمند تهیه و خرید دستگاه های قدرتمند استخراج است. این ماشین­ های استخراج، اغلب قیمت گزافی دارد و همچنین برق بسیار زیادی مصرف می­کند. در مقابل سرمایه ­گذاران با استفاده از مکانیزم اثبات سهام (POS)، بدون نیاز به تهیه سخت­ افزار و تنها از طریق سپرده ­گذاری می­توانند در روند تامین امنیت شبکه سهیم شده و از این طریق درآمد کسب نمایند. افراد زیادی معتقدند که استیکینگ همچنین باعث ارتقاء سطح مقیاس­پذیری در یک شبکه بلاکچینی خواهد شد. در این صورت این قابلیت را نیز می­توان یکی از مزیت­ های استیکینگ نسبت به ماینینگ (در روش اثبات کار) دانست.

استیکینگ چیست و چگونه کار میکند؟

استیکینگ به خرید و نگهداری یک دارایی رمزارزی به منظور مشارکت در تامین امنیت یک شبکه بلاکچینی و کسب پاداش از این طریق گفته می­شود. هر فردی می­توانید با خرید و نگهداری (قفل کردن دارایی برای یک بازه زمانی مشخص) یک دارایی رمزارزی، درآمد کسب کند.

ایده اصلی استیکینگ، در فراه کردن امکان تایید بلاک ­های موجود و ایجاد بلاک ­های جدید از طریق سپرده­ گذاری است. در بلاکچین­ های POS، به هر کاربری که در شبکه سپرده­ گذاری کرده یک گره یا نود گفته می­شود. انتخاب یک گره به صورت اتفاقی صورت می­گیرد؛ اما به طور کلی افرادی که تعداد کوین­ های بیشتری را سپرده­ گذاری کرده­ اند، شانس بیشتری برای یافتن بلاک و ایجاد بلاک جدید خواهند داشت.

تفاوت هولد کردن  و استیک کردن

خرید و نگهداری یک رمزارز به منظور فروش آن در آینده هولد کردن نامیده می­شود. هولد کردن صرفا به منظور کسب سود از طریق رشد قیمت یک رمزارز در آینده صورت می­گیرد. اما در استیک کردن، خرید و نگهداری یک دارایی رمزارزی به منظور کسب پاداش (صرف ­نظر از قیمت دارایی) انجام می­شود. دارایی ­های رمزارزی یک هولدر، به صورت آزادانه در اختیار وی قرار دارد. این بدان معناست که هر هولدری می­تواند در هر لحظه دارایی خود را مبادله نماید. اما فرد استیک کننده با توجه به شبکه و دارایی انتخابی خود، نمی­تواند در طول بازه زمانی استیک، دارایی استیک شده خود را مبادله کرده و یا حتی انتقال دهد.

سود استیکینگ چقدر است؟

جواب مشخصی برای این سوال وجود ندارد. سود استیکینگ برای رمزارزهای مختلف و در بازه­ های زمانی متفاوت، با یکدیگر فرق می­کند. سنجش میزان سود دریافتی در رمزارزها از فاکتورها و پارامترهای زیادی تبعیت می­کند. هرچند که این پارامترها قابل سنجش هستند اما نمی­توان پاسخ قطعی برای تعیین نرخ دقیق سود دریافتی توسط کاربر یافت. به طور کلی پارامترهای سود استیکینگ را می­توان در این موارد یافت:

– مقدار کوینی که توسط کاربر ذخیره و قفل شده است.
– بازه زمانی که دارایی کاربر در آن مدت قفل خواهد بود.
– تعداد کل کوین­ هایی که در یک شبکه بلاکچینی ذخیره و قفل شده است.
– نرخ تورم و سایر پارامترهای اقتصادی

کدام رمرزارزها را می‌توان استیک کرد؟

در طول چند سال گذشته کسب درآمد از طریق استیکینگ با استقبال زیادی مواجه شده است. به طوری که تعداد زیادی از رمزارزهای برتر مارکت، هم ­اکنون از روش اثبات سهام برای تامین امنیت شبکه بلاکچینی خود استفاده می­کنند. برخی از این رمزارزها عبارتند از:

EOS, DOT, ADA, ALGO, TOMO, KNC, KAVA, ONE, DASH, ARPA, ATOM, TRX, XTZ, BAND, XZC

انواع روش­های اثبات سهام در مکانیزم POS

مکانیزم POS، به طور کلی در مقابل POW مورد استفاده قرار می­گیرد. بر همین اساس دارایی­ های کاربر به عنوان منبع اصلی تامین امنیت شبکه مورد استفاده قرار می­گیرد. اما این کار ممکن است با روش­های متفاوت صورت گیرد. همین مسئله باعث به وجود آمدن روش­های مختلفی در سهام­گذاری POS شده است. برخی از مهمترین و شناخته­ شده ترین روش­ های اثبات سهام عبارتند از: DPoS، LPoS، PPoS، PoI، LPoS، PoV و HPos

POS

واژه POS برگرفته از اصطلاح Proof Of Stake است که به طور کلی به معنای اثبات سهام مورد استفاده قرار می­گیرد. هر فردی می­تواند توکن­های خود را استیک کرده و یا حتی از طریق یک استخر استیکینگ (Staking Pool)، دارایی­های خود را از طریق یک صندوق مشترک استیک کند. اتریوم ۲.۰ یک دارایی رمزارزی­ست که از مکانیزم POS بهره می­برد.

DPoS

این واژه برگرفته از Delegated Proof of Stake است. در این روش مشارکت­کنندگان این امکان را می­یابند که حق تولید بلاک جدید را به گروهی منتخب از سپرده­گذاران واگذار کنند. کاربران با استفاده از رای­دهی به صورت کاملا دموکراتیک، می­توانند حق ایجاد بلاک جدید را به افراد منتخب واگذار کنند. این روند رای­گیری به صورت مداوم است و هر فردی می­تواند در هر زمانی رای خود را تغییر دهد. بلاکچین­های ایاس و ترون از این متد استفاده می­کنند.

LPoS

این واژه به صورت اختصاری و به جای اصطلاح Leased Proof of Stake مورد استفاده قرار می­گیرد. بلاکچین Waves از این روش برای تولید بلاک جدید بهره می­برد. در این متد کاربران توکن­های خود را به صورت مشترک در حساب­های مشخصی Lease می­کنند. هر چه میزان دارایی­های یک حساب بیشتر باشد، شانس در اختیار گرفتن حق تولید بلاک جدید برای آن حساب بیشتر خواهد بود. به این ترتیب افرادی که از سرمایه اندکی برخوردار هستند نیز می­توانند با مشارکت در این روند از محل تراکنش­های ایجاد شده سود کسب کنند.

PPoS

متد Pure Proof of Stake (PPoS)، یک روش بسیار دموکراتیک در بحث اثبات سهام است که توسط بلاکچین الگوراند مورد استفاده قرار گرفته است. کاربران می­توانند با داشتن ۱ توکن ALGO، در روند تایید تراکنش و ایجاد بلاک جدید در شبکه مشارکت داشته باشند. تا زمانی که دو سوم مشارکت­کنندگان PPoS صادقانه رفتار کنند، می­توان از عملکرد صحیح شبکه مطمئن بود.

PoI

واژه PoI، برگرفته از اصطلاح Proof of Importance و به معنای اثبات اهمیت است که توسط بلاکچین NEM مورد استفاده قرار می­گیرد. به طور خلاصه مکانیزم PoI نوعی از روش­های اثبات سهام است که در آن، مشارکت کاربر بیش از سرمایه او مدنظر قرار می­گیرد.

LPoS

مکانیزم Liquid Proof of Stake (LPoS)، به دارندگان یک توکن امکان می­دهد که حق اعتبارسنجی خود را به دیگران عاریه دهند. برای این کار نیازی به واگذاری حق مالکیت دارایی به فردی دیگر نخواهد بود. یکی از تفاوت­های LPoS با DPoS در این است که در روش DPoS تعداد محدودی از مشارکت­کنندگان به نمایندگی از بقیه حق ایجاد بلاک جدید را خواهند داشت در صورتی که در LPoS، این تعداد متغییر و پویا است. به عنوان مثال بلاکچین تزوس که از این متد بهره­مند است در حال حاضر بیش از ۸ هزار ولیدیتور دارد.

PoV

مکانیزم Proof of Validation (PoV)، یک مکانیزم منحصر به فرد در اثبات سهام به شمار می­رود که توسط بلاکچین کازماس مورد استفاده قرار گرفته است. با توجه به اینکه مکانیزم PoV از ویژگی BFT برخوردار نیست، سلامت شبکه تنها در صورتی تضمین می­شود که در زمان حمله به شبکه کمتر از یک سوم از نودهای شبکه در معرض خطر قرار داشته باشند.

HPos

واژه HPos به Hybrid Proof of Stake اشاره می­کند. این مکانیزم در اغلب موارد برای تولید بلاک جدید بر روش اثبات کار (POW) تکیه دارد و تایید تراکنش­ها از طریق ولیدیتورها (POS) صورت می­گیرد. از Decred و Dash می­توان به عنوان دو پروژه بلاکچینی نام برد که از مکانیزم هایبرید (HPos) استفاده می­کنند.

روش­ های استیکینگ

استیکینک قفل شده (Locked Staking)، استیکینگ سرد (Cold Staking)، استیکینگ منعطف (Flexible Staking)، پس­انداز قفل شده (Locked Saving)، پس­انداز منعطف (Flexible Saving) و دیفای استیکینگ (DeFi Staking)، از انواع روش­های استیکینگ است.

استیکینگ قفل شده (Locked Staking)

به فرآیند هولد رمزارزها در یک بازه زمانی معین جهت کسب سود، استیکینگ قفل شده (Locked Staking) می­گویند. کاربری که این روش را برای استیک کردن انتخاب می­کند، امکان مبادله و انتقال دارایی خود را (در همان بازه زمانی تعیین شده) نخواهد داشت. البته با انتخاب گزینه Redeem دارایی به حالت عادی برگشته و امکان انتقال و مبادله آن فراهم می­شود. اما باید به خاطر داشت که با خارج کردن دارایی از حالت قفل شده، سودی به دارایی رمزارزی شما تعلق نخواهد گرفت.

استیکینگ سرد (Cold Staking)

استیکینگ سرد یا همان Cold Staking، نوعی از استیکینگ قفل شده است که با استفاده از کیف پول­های سخت­افزاری انجام می­شود. کلد استیکینگ، امنیت دارایی را تا حد بسیار زیادی افزایش می­دهد. دلیل این موضوع آفلاین بودن کلید خصوصی دارایی­های رمزارزی کاربر است. این روش از استیکینگ برای افرادی که سرمایه زیادی دارند مناسب ارزیابی می­شود.

استیکینگ منعطف (Flexible Staking)

در استیکینگ منعطف (Flexible Staking) نیز یک دارایی رمزارزی استیک شده و سود مشخصی را نسیب کاربر می­کند. اما تفاوت Flexible Staking با Locked Staking در این است که در استیکینگ منعطف نیازی به قفل کردن دارایی نیست. طبیعتا این روش در مقایسه با استیکینگ قفل شده از سود کمتری برخوردار است. اما در مقابل امکان مبادله و انتقال دارایی در روش استیکینگ منعطف به صورت آزادانه وجود دارد.

پس­انداز قفل شده (Locked Saving)

در استیکینگ قفل شده، کاربر رمزارزهای خود را در اختیار یک شبکه بلاکچینی قرار می­دهد و در ازای تامین امنیت و تایید تراکنش­های یک شبکه بلاکچینی پاداش دریافت می­کند. اما در پس­انداز قفل شده (Locked Saving)، کاربر دارایی­های رمزارزی خود را به صرافی (کاستدی) وام می­دهد و بابت آن سود دریافت می­کند. این روش در واقع همان سرویس لندینگ (Lending) یا وام­دهی است. در این روش نیز دارایی­های کاربر برای مدت زمان مشخصی قفل می­شود و در صورتی که کاربر دارایی­های خود را زودتر از موعد مقرر برداشت کند سودی به او تعلق نخواهد گرفت.

پس­انداز منعطف (Flexible Saving)

تفاوت پس­انداز منعطف با قفل شده در این است که در پس­انداز منعطف نیازی به قفل کردن دارایی وجود ندارد و کاربر می­تواند در هر زمانی دارایی خود را مبادله کرده و یا انتقال دهد. در این روش کاربر سود خود را به صورت روزانه دریافت می­کند. میزان سود دریافتی در پس­انداز منعطف کمتر از سود پس­انداز قفل شده می­باشد.

دیفای استیکینگ (DeFi Staking)

دیفای استیکینگ نیز از روش­های کسب درآمد است که در صرافی­های رمزارزی مشاهده می­شود. این روش هم مانند Locked Staking و Flexible Staking است. کاربران می­توانند با توجه به پارامترهای ارائه شده مدل دلخواه خود را انتخاب کرده و دارایی­های خود را استیک کنند.

پلتفرم‌های استیکینگ

استیکینگ با استفاده از نرم­افزارهای مشخصی انجام می­شود. در حال حاضر تعداد زیادی از پلتفرم­های رمزارزی از قابلیت استیکینگ پشتیبانی می­کنند.

– استیکینگ با استفاده از حساب صرافی
– استیکینگ با استفاده از کیف­پول سخت­افزاری
– استیکینگ با استفاده از کیف­پول نرم­افزاری

استیکینگ با استفاده از حساب صرافی

صرافی­های متمرکز رمزارزی حجم زیادی از مبادلات رمزارزها را پوشش می­دهند. به همین دلیل میلیون­ها کاربر از سراسر دنیا از این پلتفرم­ها استفاده می­کنند. بایننس به عنوان بزرگترین صرافی رمزارز دنیا نیز میزبان میلیون­ها کاربر است. این پلتفرم تقریبا تمام خدمات مرتبط با رمزارزها را ارائه کرده است. یکی از این سرویس­ها، فراهم کردن امکان استیکینگ برای کاربران است. در حال حاضر تعداد زیادی از رمزارزهای مارکت را می­توان با استفاده از این پلتفرم استیک کرد.

استیکینگ با استفاده از کیف­پول سخت­افزاری

در استیکینگ با استفاده از کیف پول سخت­افزاری، کاربران دارایی­های رمزارزی خود را از طریق کیف پول سخت­افزاری خود، سپرده­گذاری می­کنند. به عنوان مثال کاربرانی که از کیف پول سخت­افزاری لجرلایو (Ledger Live) استفاده می­کنند می­توانند مستقیما رمزارزهای کازماس، ترون، الگورند، تزوس و … را استیک کنند. همچنین کاربران کیف پول سخت­افزاری ترزور (Trezor) امکان استیک کردن رمزارزهایی مثل کازماس، الگورند، کاردانو، نئو، وی­چین و … را خواهند داشت.

استیکینگ با استفاده از کیف­پول نرم­افزاری

کیف پول­های نرم­افزاری شامل اپلیکیشن­های دسکتاپ و موبایل است که کنترل دارایی­های رمزارزی را به طور کامل در اختیار کاربر قرار می­دهد. یکی از امکاناتی که اغلب کیف پول­های نرم­افزاری ارائه می­کنند، ویژگی استیکینگ است. اغلب رمزارزهایی که با مکانیزم POS کار می­کنند، نرم­افزار مخصوص به خود را داشته و امکان استیک کردن به وسیله همان نرم­افزار را برای کاربر فراهم می­کنند. به عنوان مثال کیف پول نرم­افزاری پولکاوالت (Polkawallet) امکان سپرده­گذاری و استیک کردن توکن دات را به وجود آورده است. نرم­افزارهای شناخته­شده­ی دیگری نیز وجود دارند که از استیک تعداد زیادی از رمزارزها پشتیبانی می­کنند. در حال حاضر محبوب­ترین کیف پول­های نرم­افزاری بین کاربران تراست­ والت، اگزودوس و اتمیک والت هستند.