خبرنامه برای دریافت
آخرین به روزرسانی های شرکت ما
- ۳۰ مهر ۱۴۰۰
ترکیب تکنولوژی و ابزارهای الکترونیکی، تغییرات بزرگی را در زندگی امروز بشر به وجود آورده است. اکنون بیش از یک دهه از آغاز فعالیت بیتکوین و بلاکچین می‌گذرد. با گذر زمان، ابعاد تازه‌ای از فناوری بلاکچین کشف شده که می‌تواند تغییرات قابل توجهی در نحوه فعالیت‌های کاربران ایجاد کند. فناوری بلاکچین بیش از هر زمان دیگری مورد توجه اقشار مختلف جوامع (از کاربران معمولی تا سازمان‌های بزرگ) قرار گرفته است. پتانسیل موجود در رویکردهای بلاکچینی، جذابتر از همیشه ظاهر شده و هر روز بر تعداد افراد علاقهمند به استفاده از این تکنولوژی افزوده می‌شود. از همین جهت، آشنایی با بلاکچین و کاربردهای آن، مسئله مهمی‌ست که برای تمام افراد علاقهمند به تکنولوژی حائز اهمیت است. در این مقاله به تعریف بلاکچین و کاربردهای تکنولوژی بلاکچین خواهیم پرداخت.
در این نوشته به سه سؤال اساسی پاسخ خواهیم داد: ۱) بلاکچین چیست؟ ۲) یک بلاکچین چگونه کار می‌کند؟ ۳) کاربردهای بلاکچین چیست؟
بلاکچین چیست؟
در یک تعریف ساده، بلاکچین یک دفتر حسابرسی دیجیتالیست. هر کاربر یک نسخه کپی از این دفتر دیجیتالی اطلاعات را در اختیار دارد. در یک بلاکچین این فرصت وجود دارد که کاربر در تأیید اطلاعات جدید مشارکت داشته باشد. به همین علت یکی از کامل ترین تعاریف بلاکچین “دفتر کل اطلاعات توزیع شده یا نامتمرکز” است. آشنایی قبلی با Excel یا Google spreadsheet کمک بزرگی به درک بلاکچین خواهد کرد. حالا فرض کنید همین اطلاعات به جای اینکه در اختیار یک فرد یا سازمان باشد در اختیار تمام افراد است. با این تفاوت که هیچ کس نمی‌تواند آن را ویرایش یا حذف کند. همچنین به جای استفاده از ردیف‌ها و ستون‌های Google spreadsheet، در بلاکچین از فضای مشخصی به نام “بلاک” استفاده می‌شود.
اطلاعات گردآوری شده در یک زمان معین و در فضای مشخصی به نام “بلاک” نگهداری می‌شود. این اطلاعات به شکل “زنجیره” ای (chain) به هم متصل می‌شود. این توضیح، خود یک تعریف کامل از واژه “بلاکچین” محسوب می‌آید.
حالا این سؤال پیش می‌آید که تفاوت یک بلاکچین با بانک در چیست؟
تفاوت بلاکچین با بانک
در هر دو سیستم بانکی و بلاکچینی با یک پایگاه دیتا روبرو هستیم که اطلاعات مورد نیاز کاربران را در خود نگهداری می‌کند؛ اما تفاوت بلاکچین با بانک در این است که یک بانک تمام جزییات اطلاعات حساب مشتری خود را در یک “پایگاه اطلاعات به صورت متمرکز” نگهداری و ذخیره می‌کند. این اطلاعات شامل شماره حساب، موجودی، تراکنش‌ها و سایر موارد دیگر می‌شود. زمانی که کاربر فعالیتی مرتبط با حساب خود (مثل برداشت یا انتقال) انجام می‌دهد، بانک مربوطه اطلاعات ثبت شده را به روزرسانی می‌کند. تنها بانک است که به این اطلاعات دسترسی داشته و در صورت صلاحدید امکان تغییر آن را دارد. حتی اگر این تغییر اشتباه باشد؛ بنابراین امکان دست‌کاری شدن اطلاعات، همیشه به عنوان یک مشکل اساسی مطرح است؛ اما در یک سیستم بلاکچینی، اطلاعات در یک دفتر کل عمومی نگهداری و منتشر می‌شود. هیچ نهاد یا موسسه‌ای امکان دست‌کاری و یا تغییر اطلاعات ثبت شده را نخواهد داشت. در واقع یک حساب بانکی توسط بانک کنترل می‌شود، اما در بلاکچین کنترل حساب هر فردی توسط همان فرد صورت می‌گیرد.
تفاوت دیگری که بین یک سیستم بانکی و یک سیستم بلاکچینی وجود دارد این است که جزئیات عملکرد یک حساب کاربری در یک بانک، برای سایر افراد قابل رویت نخواهد بود؛ اما در بلاکچین عمومی (Public Blockchain)، جزئیات تراکنش‌ها در یک دفتر کل عمومی ثبت و نگهداری می‌شود؛ بنابراین هر فردی قادر است تراکنش‌های سایر افراد در بلاکچین را ردگیری و دنبال کند.
یک بلاکچین چگونه کار می‌کند؟
برای اینکه بدانیم یک بلاکچین چگونه کار می‌کند؛ ابتدا باید در نظر داشته باشیم که در یک بلاکچین، به جای اینکه مسئولیت روانی حفاظت از اطلاعات مشتری بر عهده یک فرد یا سازمان گذاشته شود؛ هر فردی می‌تواند یک نسخه کامل از کپی اطلاعات درج شده در دفتر کل را در اختیار داشته باشند و محدودیت‌های بسیار کمی در این مورد وجود دارد. به این افراد و کاربران “نود” (Node) گفته می‌شود. هر مبادله‌ای که در این شبکه اتفاق می‌افتد توسط نودها قابل تأیید است. سپس این اطلاعات توسط آن‌ها ثبت و به روزرسانی می‌شود.
توضیحی کوتاه در مورد نحوه ثبت اطلاعات در بلاکچین
اطلاعات دیجیتالی جدیدی که تولید می‌شود، باید مراحل مشخصی را برای ثبت در بلاکچین طی کنند:
– باید تراکنشی در شبکه اتفاق بیافتد. این تراکنش‌ها از طریق رمزارزهایی مثل بیتکوین، اتریوم و … انجام می‌گیرد.
– سیستم باید تراکنش‌ها را تأیید کند. شبکه‌ای از کامپیوترها در سراسر دنیا، کار ثبت جزییاتی نظیر تاریخ، زمان و حجم تراکنش‌ها را به عهده دارند.
– اطلاعات تأیید شده در فضایی به نام بلاک ذخیره می‌شوند. هر بلاک شامل صدها و یا هزاران تراکنش تأیید شده است.
– هر بلاک کد دیجیتالی منحصربه‌فرد خود را دارد که به آن هش می‌گویند. بعد از دریافت کد اطلاعات در بلاکچین ثبت می‌شود.
امنیت بلاکچین چیست؟
در یک بلاکچین، هیچ قدرت متمرکزی برای دخالت و دست‌کاری اطلاعات وجود ندارد. اگر هکری بتواند به اطلاعات دسترسی پیدا کرده و آن را تغییر دهد نتیجه‌ای در پی نخواهد داشت، چون اطلاعات جدیدی که منتشر می‌شود با اطلاعات درج شده در کامپیوترهای نودها همخوانی نداشته و سریعاً رد می‌شود. به عنوان مثال در نظر بگیرید که بیش از ۱۰۰۰۰ نود در شبکه بیتکوین وجود دارد. تنها زمانی امکان سرقت و دست‌کاری اطلاعات وجود دارد که گروهی از افراد بتوانند بیشتر از نصف قدرت پردازش شبکه را در اختیار بگیرند و تصمیم بگیرند از این طریق اقدامات مخربانه انجام دهند. انجام این کار بسیار پرهزینه و غیرمنطقی است. این در حالیست که کسب درآمد از طریق استخراج بیتکوین بسیار کمهزینهتر و سودآورتر است؛ بنابراین چنین اقداماتی به هیچ وجه توجیه اقتصادی نخواهد داشت. هرچند در بلاکچینهایی که متشکل از تعداد کمی ماینر است، موضوع امنیت همواره به عنوان یک چالش مطرح است.
کاربردهای بلاکچین چیست؟
امروزه با گذشت بیش از ۱۰ سال از عمر بلاکچین، کاربردهای جدیدی برای این تکنولوژی پیدا شده است. البته باید یادآوری کنیم که بسیاری از کاربردهای عنوان شده در مورد این تکنولوژی، هنوز در مراحل مقدماتی هستند و در مورد قطعی بودن آن‌ها نمی‌توان تصمیم گیری کرد؛ اما مزیت‌های استفاده از بلاکچین در برخی از موارد، کاملاً مشخص شده است. در این قسمت می‌خواهیم به مهم‌ترین کاربردهای بلاکچین اشاره کنیم.
امور مالی و حسابداری
در حقیقت راهکارهای بلاکچینی بسیار ایمن هستند. علاوه بر مزیت فوق، بلاکچین به کاربران این امکان را می‌دهد که اشتباهات انسانی را در ثبت و مدیریت اطلاعات حسابداری و حسابرسی به حداقل برسانند. روند پذیرش رمزارزها از سوی بانک‌ها در سراسر دنیا ادامه دارد و این تکنولوژی مورد استقبال بخش امور مالی و حسابداری واقع شده است. بلاکچین به راحتی می‌تواند حجم انبوهی از اطلاعات ثبت شده را پردازش کند که این موضوع بسیار مهمی به شمار می‌رود و یکی از مهم‌ترین کاربردهای بلاکچین است.
زنجیره تأمین کالا
زنجیره‌های تأمین کالا اغلب از مجموعه‌ای از تراکنش‌ها تشکیل شده که اطلاعات کالا از مبدأ تا مقصد نیز به آن ضمیمه شده است. بلاکچین بستری امن برای ثبت و پیگیری این اطلاعات به وجود آورده است. با استفاده از بلاکچین مدیران شرکت‌های زنجیره تأمین کالا می‌توانند از امنیت پرداخت‌ها، کاهش تاخیرات، حذف هزینه‌های اضافی و کاهش خطای انسانی اطمینان حاصل کنند. از همین جهت، یکی دیگر از کاربردهای مهم بلاکچین، استفاده از آن در بخش زنجیره تأمین کالا است.
بخش سلامت
یکی از آسیب پذیرترین بخش‌ها در مقابل حملات سایبری، بخش سلامت است. قرار گرفتن اطلاعات بیماران در اختیار مراکز حوزه بهداشت و سلامت، نقش مهمی در روند بهبود بیمار دارد اما انتقال اطلاعات مهمی که در اختیار این مراکز است خالی از ریسک نیست. استفاده از بلاکچین بدون قرار دادن این اطلاعات مهم در معرض خطر و ریسک، می‌تواند امنیت مورد نیاز این بخش را تا حد بسیار زیادی افزایش دهد. اجازه دهید این موضوع را با مثالی روشن‌تر کنیم. ارزش تقریبی تجهیزات پزشکی که به بدن انسان متصل می‌شود برای سال ۲۰۲۲ رقمی در حدود ۱۴.۴۱ میلیارد دلار تخمین زده شده است. از طریق بلاکچین می‌توان اطلاعات مهمی همچون فشار خون، تعداد ضربان قلب و بسیاری از فاکتورهای دیگر سلامتی را بدون نگرانی امنیتی در پرونده شخص فرد بیمار نگهداری کرد. با در نظر گرفتن قابلیت “امنیت” در بلاکچین، فعالیت در بخش سلامت را می‌توان یکی دیگر از کاربردهای مهم بلاکچین دانست.
اکنون که تا حدودی با نحوه کارکرد و کاربرد بلاکچین آشنا شدیم، می‌توانیم به راحتی تشخیص دهیم که چرا بلاکچین تا این حد محبوب و جذاب است. صرف نظر از اینکه استفاده از بلاکچین برای تمام مشاغل پیشنهاد خوبی به حساب نمی‌آید؛ با ذکر تیتروار چند موضوع دیگر که بلاکچین می‌تواند به خوبی در آن‌ها ایفای نقش کند، این نوشته را به پایان می‌رسانیم.
– رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی
– بخش مسکن و مستغلات
– رأی‌دهی
– کمک رسانی در زمان بلایای طبیعی
– پیاده سازی مدل‌های کامپیوتری و شبیه سازی شده
– صنعت بازی و سرگرمی
بیشتر بخوانید
بلاکچین یک دفتر کل دیتا و اطلاعات دیجیتالیست که زنجیره‌ای از اطلاعات مختلف را در یک فضای مشخص به نام بلاک، ثبت و نگهداری می‌کند. مهم‌ترین تفاوت پلتفرم‌های بلاکچینی با سیستم‌های بانکی در این است که در سیستم‌های بانکی اطلاعات به صورت متمرکز نگهداری شده و کنترل حساب کاربران در اختیار بانک است؛ اما در یک بلاکچین، اطلاعات به صورت عمومی منتشر شده و امکان ویرایش و یا حذف دیتا وجود ندارد. بلاکچین می‌تواند کاربردهای مختلفی داشته باشد که بسیاری از آن‌ها همچنان در مراحل آزمایشی به سر می‌برند؛ اما اکنون مزیت استفاده از بلاکچین در بسیاری از بخش‌ها، مشخص شده است که از آن جمله می‌توان به بخش امور مالی و حسابداری، زنجیره تأمین کالا، بخش سلامت، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی، صنعت بازی و سرگرمی و … اشاره کرد.
کامنت ها
نظر دهید