شاید اولین سوالی که در هنگام آَشنا شدن با رمزارزها به ذهن می‌رسد، این باشد که به راستی رمز ارز (کریپتوکارنسی) چیست و چه تفاوتی با پول‌های دیجیتالی دارد. یا به بیان دیگر یک ارز دیجیتالی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد تا بتوان آن را کریپتوکارنسی و یا رمزارز نامید. بسیاری از افراد پس از آَشنا شدن با رمزارزها و گذشته هیجان انگیز آنها تصمیم می‌گیرند که از یک نوع رمز ارز مانند بیت کوین BTC و یا اتر Eth  مقداری تهیه کنند. در این گزارش می‌خواهیم به این سوال جواب بدهیم که رمزارز به راستی چیست و چگونه می‌توان آن را تهیه کرد. پس از خواندن این مقاله برای تمامی سوال‌های زیر پاسخ خواهید داشت.

– رمز ارز چیست؟
– مهمترین ویژگی های یک رمزارز چیست؟
– مشکل قانون گذاری برای رمزارز ها
– نحوه قانون گذاری و ایجاد استاندارد برای رمزارز ها
– لزوم مسئولیت پذیری کاربران
– چگونه رمزارز بخریم؟
– مبادلات نظیر به نظیر (بدون واسطه)
– انجام مبادلات از طریق اکسچنج ها و صرافی های متمرکز (با واسطه)

رمز ارز چیست؟

رمز ارز (کریپتوکارنسی) یک دارایی دیجیتالی و یا شکل جدیدی از پول است که معمولا برای انجام مبادلات بدون واسطه مورد استفاده قرار می گیرد و از فناوری رمزنگاری برای اجرایی کردن تراکنش‌ها و همچنین ایجاد امنیت در آنها بهره می برد. اطلاعات این دارایی در یک دفتر کل به نام لجر (ledger ) ثبت می گردد. واژه “رمز ارز” که معادل فارسی کریپتوکارنسی بوده، برای اولین بار توسط کوین ایران، قدیمی‌ترین و معتبرترین رسانه های فعال در حوزه رمزارز ها و بلاکچین، مورد استفاده قرار گرفت.

رمز ارز ها عموما به صورت فیزیکی و در اشکال مختلف و شناخته شده پول (مانند ارز های رایج کشور ها) وجود ندارند. یکی از مهمترین ویژگی های رمز ارز ها این است که یک بانک یا سازمان متمرکز در به وجود آوردن و کنترل آنها نقشی ندارند. یک رمز ارز با استفاده از تکنولوژی دفتر کل توزیع (DLT) کار می کند که اصطلاحا بلاکچین نامیده می شود.

اولین و شناخته شده ترین رمز ارز دنیا بیتکوین است. بعد از اینکه بیتکوین با محبوبیت و استقبال قابل توجهی مواجه شد رمز ارز های دیگری مانند لایتکوین، دش، مونرو و اتریوم با ارائه ویژگی های جدید و برای کسب سهمی از بازار رمز ارز ها به وجود آمده و به سرعت ارتقاء یافتند. در حال حاضر اطلاعات بیش از ۸ هزار رمز ارز در پایگاه کوین مارکت کپ موجود است.

مهمترین ویژگی های یک رمز ارز چیست؟

مهمترین ویژگی های رمز ارز ها عبارتند از:

– ویژگی عدم نیاز به اعتماد
– ویژگی عدم امکان دستکاری و یا حذف اطلاعات
– ویژگی عدم تمرکز

تفکیک این ویژگی ها به خاطر در هم تنیدگی معنای آنها کار ساده ای نیست. استفاده رمز ارز ها از فناوری بلاکچین باعث می شود کاربران از قابلیت هایی بهره مند شوند که تا قبل از ظهور رمز ارز ها غیر ممکن بود. از همین جهت معمولا رمز ارز ها به عنوان نقطه مقابل ارز های رایج (فیات) شناخته می شوند. تا قبل از به وجود آمدن رمز ارز ها، برای انجام مبادلات به بانک ها و سایر نهاد های مالی احتیاج  بود. در واقع این نیاز وجود داشت که مردم به آنها اعتماد کنند. این مسئله، قدرتی انحصاری در اختیار این مراکز قرار می داد. همین موضوع باعث می شد که اطلاعات کاربران در معرض سانسور، دستکاری و حذف قرار گیرد. از آنجایی که هیچ رقیبی برای این نهاد های مالی متمرکز وجود نداشت، خطر نادیده گرفته شدن و حذف اطلاعات به صورت بالقوه وجود داشت.

در سال ۲۰۰۹ و با آغاز به کار بیتکوین، زمینه مدیریت پول و سرمایه توسط افرادی که خود مالکین واقعی سرمایه هستند، فراهم شد. هرچند که ویژگی های ذکر شده را نمی توان به تمام رمز ارز ها نسبت داد، با این حال پتانسیل ایجاد شده در این مقوله به اندازه ای گسترش یافت که در حال حاضر ارزش مارکت رمز ارز ها به بیش از یک تریلیون (هزار میلیارد) دلار رسیده است. هر روز کاربران، موسسات و نهاد های اقتصادی از سراسر دنیا به این بازار روی آورده و اخبار مربوط به رمز ارز ها بیش از هر زمان دیگری به چشم می خورد.

اگر شما هم یکی از افرادی هستید که با این مقوله آشنا و به آن علاقه مند شده اید، احتمالا مشتاق به فعالیت در این زمینه خواهید بود. برای شروع به فعالیت در این موضوع ابتدا باید کمی رمز ارز تهیه نمایید. اما قبل از اینکه بدانیم چگونه باید رمز ارز بخریم، باید با نحوه برخورد قوانین با موضوع رمز ارز ها آشنایی داشته باشیم.

مشکل قانون گذاری برای رمز ارز ها

با گذشت یک دهه از فعالیت رمزارزها، در اکثر کشور های دنیا هنوز اطلاعات روشنی برای نحوه برخورد یا انطباق رمز ارز ها با قوانین دیده نمی شود. بخشی از این مسئله به این واقعیت برمی گردد که طراحی رمز ارز ها طوری ست که به دولتمردان و قانون گذاران اجازه دخالت نمی دهند. همانطور که پیشتر گفته شد، اطلاعات مربوط به تراکنش ها در بلاکچین ثبت می شود و یکی از مهمترین ویژگی های بلاکچین عدم امکان دستکاری و حذف و یا حتی کنترل این اطلاعات توسط یک سازمان یا نهاد متمرکز است. در واقع کارایی اصلی رمز ارز ها این است که کنترل دارایی و سرمایه کاربر را در اختیار همان کاربر (مالک آن) قرار دهد. از همین رو، این طبیعی ست که قانون گذاران نیز برای ورود به حوزه ای که کنترلی بر آن ندارند، علاقه ای از خود نشان ندهند.

نحوه قانون گذاری و ایجاد استاندارد برای رمز ارز ها

باید توجه داشت که مطرح کردن موارد ذکر شده، به این معنا نیست که رمز ارز ها بدون قانون هستند؛ بلکه به این معنا ست که بخش بزرگی از قوانین و استاندارد های لازم در داخل پروتکل (بلاکچین) مربوط به هر رمز ارز، تدوین و اجرا می شود. به همین دلیل زمانی که یک ویژگی به شکل کد در پروتکل یک رمز ارز ثبت می شود، هیچکس قادر به دستکاری قوانین و اطلاعات ثبت شده نخواهد بود. در موارد استثناء و در صورت نیاز به ایجاد اصلاحات در یک پروتکل رمز ارزی، این تغییرات معمولا در قالب رای گیری به صورت شفاف توسط توسعه دهندگان و مالکین یک رمز ارز صورت می گیرد. هر چند این روش ممکن است که با مشکلاتی همراه باشد، اما بسیار منصفانه به نظر می رسد و هر بار با شکل گیری ایده های جدید، از سطح مشکلات قبلی کاسته می شود.

لزوم مسئولیت پذیری کاربران

با توجه به توضیحات فوق می توانیم دریابیم که چرا مهمترین وظیفه افراد در استفاده از رمز ارز ها، مسئولیت پذیری ست. آنچه که در اینجا اهمیت دارد دانستن این نکته است که رمز ارز ها سعی در حذف و به حداقل رساندن واسطه ها دارند. در این روش بانکی برای مدیریت منابع مالی افراد وجود ندارد. بنابراین هر کسی مسئولیت تهیه، تبادل و محافظت از سرمایه خود را به عهده دارد. اکنون که با مسئولیت خود در کار با رمز ارز ها آشنا شدیم، می توانیم برای خرید اقدام نماییم.

چگونه رمز ارز بخریم؟

در یک تقسیم بندی کلی، مبادلات رمز ارز ها شامل دو بخش می شود. بخش اول مبادلات نظیر به نظیر (بدون واسطه) است و بخش دوم انجام مبادلات از طریق اکسچنج ها و صرافی های متمرکز است. در روش اول، مسئولیت تمام مراحل (از افتتاح حساب تا خارج کردن پول از حساب کاربری) کاملا به عهده کاربر بوده و هیچ مسئولیتی متوجه بقیه افراد نیست. در روش دوم، مسئولیت بررسی حساب کاربران و مواردی مثل پولشویی و سایر استفاده های غیر قانونی، به عهده اکسچنج و صرافی مورد نظر می باشد.

مبادلات نظیر به نظیر (بدون واسطه)

برای خرید و فروش رمز ارز به صورت نظیر به نظیر (فرد به فرد بدون واسطه)، می توان از سرویس هایی مثل LocalBitcoins و LocalEtherum استفاده نمود. سرویس های Paxful (Global) و Hodl Hodl نیز از ویژگی نظیر به نظیر استفاده می کند. انجام مبادلات از طریق پلتفرم های نظیر به نظیر، تقریبا بدون هزینه و بدون لزوم انجام احراز هویت صورت می پذیرد. توجه داشته باشید که استفاده از این سرویس ها ممکن است با چالش هایی نیز همراه باشد. به عنوان مثال، با توجه به اینکه انجام احراز هویت در این پلتفرم ها اجباری نیست، هر فردی قادر به خرید و فروش رمز ارز خود می باشد. بنابراین در صورتی که رمز ارز یا ارز رایج کشور را از فردی تهیه کنید که به صورت غیر قانونی آن را کسب کرده، ممکن است این مسئله (بعد از انجام مبادله) تبدیل به یک مشکل جدی و در نهایت مسدود شدن حساب بانکی و یا حساب کاربری شما شود. همانطور که قبلا توضیح داده شد، مسئولیت وجوه دریافتی و پرداختی در این روش کاملا به عهده کاربر می باشد.

مزایای استفاده از پلتفرم های نظیر به نظیر:

– انجام احراز هویت، در پلتفرم های نظیر به نظیر ضرورتی ندارد.
– دارایی کاربر در اختیار خود اوست، بنابراین مشکل هک شدن (که معمولا صرافی های متمرکز با آن مواجه هستند) وجود ندارد.

معایب پلتفرم های نظیر به نظیر:

– منابع مالی برای کاربران نامشخص است. بنابراین ممکن است مشکلات متعددی (بعد از انجام مبادله) برای کاربران به وجود آید.
– ثبت سفارشات (در مقایسه با صرافی های متمرکز) بسیار محدود است. بنابراین ممکن است انجام یک معامله مدت ها زمان ببرد.

انجام مبادلات از طریق اکسچنج ها و صرافی های متمرکز (با واسطه)

خرید و فروش رمز ارز ها می تواند بر اساس قوانین داخلی کشور ها متفاوت باشد. در این بخش افراد به دو گروه عمده تقسیم می شوند. گروه اول افرادی هستند که به واحد های ارزی معتبر دنیا (مثل دلار، یورو و پوند) دسترسی دارند. گروه دوم افرادی هستند که به خاطر عدم دسترسی به ارز های معتبر به دلایلی مثل تحریم ها (مثل کاربران ایرانی داخل کشور)، با محدودیت های خاصی مواجه هستند. یک موضوع مشترک برای هر دو گروه، لزوم انجام مراحل احراز هویت برای کاربران است. قوانین مربوط به احراز هویت برای مطابقت با قوانین شناخت مشتری (KYC) و قوانین ضد پولشویی (AML) به صورت مشترک در تمام دنیا وجود دارد.

گروه اول:

یکی از بزرگترین اکسچنج های معتبر دنیا Coinbase است. این اکسچنج از دبیت/کردیت کارت، پی پل و انتقال مستقیم از حساب بانکی کاربران پشتیبانی می کند. با این حال کاربران کوین بیس اغلب از کشور های اروپایی و استرالیایی و آمریکای شمالی تشکیل می شوند و کاربرانی که در نقاط دیگری از دنیا هستند، امکان استفاده از این صرافی را ندارند.

اکسچنج هایی مثل Coinmama، Cex.io، Bitstamp و Kriptomat نیز از شناخته شده ترین صرافی های بزرگ دنیا هستند که امکان خرید و فروش و مبادلات رمز ارز ها را برای گروه اول (افرادی که به ارز های رایج و معتبر دنیا دسترسی دارند) فراهم کرده اند. این اکسچنج ها از قدمت و امنیت بالایی بهره مند بوده و بین طرفداران رمز ارز ها از محبوبیت قابل توجهی برخوردار هستند.

یکی دیگر از راه های خرید رمز ارز ها (در بیشتر موارد بیتکوین) برای گروه اول استفاده از ATM می باشد. کاربران علاقه مند به رمز ارز ها با استفاده از این نقشه می توانند نزدیک ترین ATM موجود را در حوالی خود شناسایی کرده و از این طریق رمز ارز مورد نظر خود را خریداری کنند.

گروه دوم:

درگروه دوم لیستی از کشورها وجود دارد که عمدتا به خاطر تحریم های بین المللی، امکان استفاده از اکسچنج های بزرگ و مطرح دنیا برای آنها وجود ندارد. متاسفانه کشور ما نیز در همین لیست قرار دارد و به همین دلیل استفاده از این پلتفرم ها برای اغلب کاربران ایرانی (ساکن در ایران) غیر ممکن و برای برخی از ایرانیان (خارج از کشور)، با محدودیت های فراوان همراه است.

هر چند که در حال حاضر با توجه به قوانین موجود در کشور ما شرایط مشخصی برای نحوه فعالیت در این حوزه مشخص نشده، اما خرید و فروش رمز ارز ها بلامانع می باشد. خوشبختانه، اخیرا گزارش جامعی توسط تیم تحقیقاتی کوین ایران برای امتیاز بندی بین صرافی های رمز ارزی ایرانی، تهیه شده که می تواند برای کاربران بسیار مفید باشد. این تحقیق و پژوهش که در تاریخ ۲۲.۱۰.۲۰۲۰  منتشر شده، بهترین صرافی های رمز ارزی ایرانی را به لحاظ کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار داده و به کاربران معرفی می کند.

در بیشتر مواقع، استفاده از صرافی های متمرکز برای خرید و فروش رمز ارز ها، گزینه مناسبی برای کاربران است. استفاده از صرافی های متمرکز نیز مزایا و معایب خود را دارد.

مزایای استفاده از صرافی های متمرکز:

– هزینه های انجام مبادلات بسیار کم و در بیشتر مواقع کمتر از ۱ درصد است.
– استفاده از اکسچنج های متمرکز، کاربر را از شناخت افرادی که با آنها در حال مبادله هستند بی نیاز می کند.
– در حال حاضر سرعت انجام مبادلات در صرافی های متمرکز (در مقایسه با پلتفرم های نظیر به نظیر) بسیار بیشتر است.

معایب صرافی های متمرکز:

– انجام احراز هویت ضروری بوده و این پروسه ناگزیر است.
– زمانی که از یک صرافی متمرکز استفاده می کنید، دارایی شما در اختیار همان صرافی می باشد.
– مانند هر نهاد مالی متمرکز دیگر، صرافی های متمرکز رمز ارزی همواره با خطر هک شدن مواجه هستند.

بر اساس آنچه که در این نوشته مطرح شد، رمز ارز ها نوعی دارایی دیجیتالی رمز نگاری شده هستند که امکان مبادلات مستقیم بین افراد را فراهم کرده و وابستگی کاربران به واسطه ها را تا حد قابل توجهی کاهش می دهد. برای خرید رمز ارز ها می توان به دو روش نظیر به نظیر و خرید از طریق صرافی های متمرکز اقدام نمود. هر یک از روش های ذکر شده، مزایا و معایب مخصوص به خود را دارد که بهتر است قبل از اقدام به خرید، به آنها توجه کنید.

نظر شما خواننده محترم نسبت به این مطلب چیست؟ به عنوان یک کاربر و یک فرد علاقه مند، کدام شیوه خرید را برای خود مناسب می دانید و دلیل آن چیست؟ در صورت تمایل می توانید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر خواننده های این نوشته، در میان بگذارید.