معامله آپشن یکی از انواع معاملات شناخته‌شده در بازار مشتقات است. معاملات آپشن یا قراردادهای اختیار معامله (options)، به خاطر ویژگی‌هایی مثل کنترل ریسک، لورج و امکان افزایش درآمد از محبوبیت زیادی برخوردار هستند. این نوع از معاملات بسته به نوع نگاه معامله‌گر، چندین انتخاب را در اختیار فرد سرمایه‌گذار قرار می‌دهد. به عنوان مثال یکی از مهمترین کاربردهای آپشن پوشش‌دهی ریسک است. استفاده از آپشن برای پوشش ریسک، مثل بیمه‌کردن دارایی است. قراردادهای آپشن را می‌توان از طریق کارگزاری‌ها تهیه و مبادله کرد. اما قراردادها و معاملات آپشن چه هستند و چگونه کار می‌کنند؟ برای پاسخ به این سوال، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

مقاله پیش‌رو حاوی سرفصل‌های زیر است:

– معاملات آپشن چیست؟
– انواع معاملات آپشن چیست؟
– قرارداد اختیار ترکیبی (Combination) چیست؟
– ساختار قراردادهای اختیار معامله
– یک مثال برای معاملات آپشن
– نحوه عملکرد قراردادهای آپشن
– کاربرد معاملات آپشن چیست؟
– واژه‌ها و اصطلاحات تریدینگ آپشن

معاملات آپشن چیست؟

آپشن، یک قرارداد خرید یا فروش اختیاری‌ست. بر اساس این قرارداد، فرد معامله‌گر می‌تواند میزان مشخص از یک دارایی مشخص را در زمان مشخص و با قیمتی مشخص معامله کند. در معاملات آپشن (قرارداد اختیار) معامله‌گر حق خرید یا فروش یک دارایی را دارد، اما در قبال آن مسئولیتی ندارد. این یعنی اینکه چنانچه فرد معامله‌گر پیش از سررسید قرارداد از تصمیم خود منصرف شود، قرارداد فسخ خواهد شد.

این نوع قرارداد را می‌توان نوعی از اوراق بهادار در بازار مشتقات دانست. قیمت دارایی‌های موجود در بازار مشتقات، در گرو دارایی‌های پایه در بازارهای مالی مختلف (مثل بازار رمزارزها، سهام و …) است.

انواع معاملات آپشن چیست؟

به صورت کلی قراردادهای آپشن به قرارداد اختیار خرید (Call) و قرارداد اختیار فروش (Put) تقسیم می‌شوند.

در قرارداد اختیار خرید (Call)، معامله‌گر حق خرید اوراق یک دارایی مشخص را دارد. بنابراین زمانی که فرد معامله‌گر انتظار دارد قیمت یک دارایی در آینده افزایش یابد، می‌تواند برای خرید اوراق آن اقدام کند و با افزایش قیمت و فروش آن (یک تاریخ معین در آینده) سود کند.

در مقابل قرارداد اختیار فروش (Put) به معامله‌گر امکان می‌دهد برای فروش یک دارایی در یک تاریخ مشخص (در آینده) اقدام کند. از همین جهت، معامله‌گر می‌تواند، گمانه‌زنی نزولی قیمت یک دارایی را با خرید این اوراق و فروش آن در آینده، تبدیل به سود کند.

معاملات آپشن همچنین در اکثر مواقع ترکیبی از قراردادهای اختیار خرید و فروش هستند.

بیشتر بخوانید: بهترین تولیدکننده‌های سیگنال ارز دیجیتال کدامند؟

قرارداد اختیار ترکیبی (Combination) چیست؟

قرارداد اختیار ترکیبی (Combination)، به یک نوع استراتژی ترکیبی از قراردادهای آپشن گفته می‌شود که از ترکیب چندین قرارداد اختیار معامله (خرید، فروش و یا هر دو) به وجود می‌آید. دو نوع شناخته شده از قراردادهای اختیار ترکیبی، شامل Straddle و Starngle می‌شود.

در استراتژی Straddle، یک پوزیشن مشخص و یکسان برای معاملات اختیاری خرید و فروش در نظر گرفته می‌شود. در این پوزیشن ترکیبی، قیمت و تاریخ سررسید معامله برای هر دو معامله (خرید و فروش) ثابت است. زمانی که قیمت به یک سمت معین در حرکت است می‌توان از این موقعیت برای کسب سود استفاده کرد.

از استراتژی Starngle زمانی استفاده می‌شود که یک قرارداد خرید یا فروش اختیاری در وضعیت ضرر است. این پوزیشن با هزینه کمتری همراه است اما کسب سود از آن تنها از طریق نواسانات قیمتی بیشتر، امکان‌پذیر خواهد بود.

ساختار قراردادهای اختیار معامله

قراردادهای اختیار معامله (Options)، از ۴ بخش اساسی تشکیل می‌شوند.

حجم (Size)، که میزان تعیین شده برای معامله را نشان می‌دهد. به عنوان مثال معامله‌گر می‌تواند ۵ سهم از مجموع ۲۰ سهم خود را به فروش بگذارد.

سررسید قرارداد (Expiration Date)، که نشان‌دهنده تاریخ انقضای قرارداد است. امکان خرید یا فروش پس از این تاریخ وجود نخواهد داشت و تکلیف یک معامله باید تا قبل از این تاریخ مشخص شود.

قیمت اعمال‌شده (Strike Price)، در واقع قیمتی‌ست که در زمان سررسید، برای بسته شدن قرارداد اعمال می‌شود.

وجه تضمین (Premium)، هزینه‌ای‌ست که برای صدور اوراق از سوی خریدار به فروشنده پرداخت می‌شود. پس از پرداخت وجه تضمین، خریدار می‌تواند این معامله را پذیرفته و یا فسخ کند.

یک مثال برای معاملات آپشن

برای درک بهتر نحوه کارکرد معاملات آپشن به این مثال توجه کنید. فرض کنید یک معامله‌گر تعداد ۱۰۰ سهم از یک دارایی را با ارزش معادل با ۱۰ دلار (هر سهم) خریده است. این فرد مجموعا مبلغ ۱۰۰۰ دلار سرمایه‌گذاری کرده است. این بخش را به عنوان یک نمونه برای حجم (Size) و قیمت اعمال‌شده (Strike Price) در نظر بگیرید.

فرد معامله‌گر اکنون برای پوشش ریسک خود یک قرارداد Put یا اختیار فروش معامله (شامل ۱۰۰ سهم) خریداری می‌کند که هر سهم ۲ دلار ارزش دارد و مجموع هزینه این قرارداد ۲۰۰ دلار می‌شود. این بخش در واقع همان وجه تضمین (Premium) است. این مبلغ در زمان سررسید از حساب فرد معامله‌گر کسر خواهد شد.

به ادامه مثال مورد نظر خود برمی‌گردیم. اگر در زمان سررسید قرارداد (Expiration Date) قیمت سهام افزایش یابد، فرد معامله‌گر می‌تواند از اختیار خود برای عدم تسویه استفاده کند؛ که در این صورت تنها وجه تضمین (۲ دلار در هر سهم) را از دست خواهد داد.

در صورت افت قیمت، معامله‌گر می‌تواند قرارداد را تسویه کرده و از اختلاف قیمت موجود (قیمت خرید منهای قیمت فعلی) هزینه ناشی از خرید قرارداد Put را جبران کند.

نحوه عملکرد قراردادهای آپشن

بر اساس تعاریف بالا، چنانچه قیمت اوراق عرضه شده کمتر از قیمت بازار باشد؛ خریدار می‌تواند با خرید اوراق و فروش آن در تاریخ مقرر در انتظار دریافت سود باشد. همچنین پرداخت وجه تضمین، تایید و یا عدم تایید قرارداد را در اختیار خریدار قرار می‌دهد.

از سوی دیگر، چنانچه قیمت اوراق در زمان سررسید کمتر از قیمت بازار باشد؛ دارنده اوراق می‌تواند از قرارداد صرف‌نظر کند زیرا کنترل این معامله را در اختیار دارد. به این ترتیب تنها ضرر او پرداخت وجه تضمین خواهد بود. همچنین در این معامله زمانی که وجه تضمین پرداخت می‌شود، فروشنده اختیاری نخواهد داشت.

برخی از قراردادهای آپشن را می‌توان در هر تاریخی قبل از تاریخ انقضا تسویه کرد؛ که به قراردادهای آمریکایی معروف هستند. قراردادهایی که تنها در زمان سررسید قابل تسویه هستند به قراردادهای اروپایی شهرت دارند. باید توجه داشت که این اسامی کاملا قراردادی هستند و ارتباطی به مناطق جغرافیایی عنوان شده ندارند.

کاربرد معاملات آپشن چیست؟

مهمترین کاربردهای معاملات آپشن، پوشش ریسک و فراهم کردن امکان گمانه‌زنی است.

یک نمونه خوب برای پوشش ریسک، استفاده از قراردادهای آپشن برای تعیین حد ضرر در Stock Market است. با استفاده از قراردادهای اختیار معامله می‌توان از حرکات قیمت به حداکثر سود ممکن دست پیدا کرد. همچنین استفاده از آپشن تریدینگ، میزان ضرر را بسیار کاهش می‌دهد.

از قراردادهای اختیار معامله علاوه بر پوشش ریسک، می‌توان برای گمانه‌زنی استفاده نمود. افراد معامله‌گر از اطلاعات فاندامنتال و تکنیکال برای پیش‌بینی حرکات قیمت یک دارایی بهره می‌برند. آنها می‌توانند برای ثبت سفارش به جای خرید یک دارایی، اوراق آپشن را خریداری کنند.

واژه‌ها و اصطلاحات تریدینگ آپشن

– VLM: این ولوم نشان‌دهنده حج معاملاتی در آخرین دوره‌های معاملات آپشن است.

– Bid Price: این گزینه آخرین سطح قیمت‌های پیشنهادی خرید، توسط مشارکت‌کننده‌ها را نمایش می‌دهد.

– Ask Price: آخرین قیمت‌های پیشنهادی برای فروش دارایی را نشان می‌دهد.

– IMPL BID VOL: این مورد، نشان‌دهنده‌ی میزان عدم اطمینان از سرعت تغییرات قیمت یک دارایی مشخص در آینده است. در واقع این پارامتر، نواسانات آتی قیمت را بر اساس قیمت فعلی می‌سنجد. ارزش این پارامتر، توسط الگوهایی مثل Black-Scholes محاسبه می‌شود. الگوی Black-Scholes مولفه‌ها و ریسک‌های شناخته‌شده‌ای را به وجود می‌آورد که به Option Greek معروف هستند. این مولفه‌ها شامل Delta، Gamma، Theta، Vega و Rho می‌شوند.

– OPTN OP: این عدد، تعدداد کل قراردادهای باز را نشان می‌دهد که با بسته شدن قراردادها کاهش می‌یابد.

– Delta: پارامتر دلتا برای نمایش میزان احتمالات در معاملات آپشن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزار برای سنجیدن میزان حساسیت قیمت به صورت لحظه‌ای عمل می‌کند.

– Gamma: سرعت ورود و خروج پول به قراردادهای آپشن توسط این پارامتر نمایش داده می‌شود.

– Vega: این سنجه برای بررسی نرخ تغییر در قراردادهای آپشن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

– Theta: بررسی نرخ تغییر بر حسب زمان، توسط این پارامتر صورت می‌گیرد.

– Strike Price: قیمت توافق شده برای انعقاد قراردادهای آپشن استرایک پرایس نامیده می‌شود.

بیشتر بخوانید: معاملات فیوچرز چیست؟ (Futures) آشنایی با قراردادهای آتی

جمع‌بندی

قرارداد اختیار معامله (آپشن)، به معاملاتی گفته می‌شود که در آن، یک دارایی مشخص در تاریخ و با قیمتی مشخص مبادله می‌شود. از آنجایی که اختیار عمل در دست فرد مبادله‌گر است؛ این نوع مبادلات به “قرارداد اختیار معامله” نام گرفته است. قراردادهای اختیار معامله به ۲ بخش خرید (Call) و فروش (Put) تقسیم‌بندی می‌شوند.

معاملات آپشن اگر به درستی انجام شود، می‌تواند ریسک را کاهش داده و سود قابل توجهی را برای معامله‌گر به همراه داشته باشد اما این نوع از معاملات با ریسک‌های مربوط به خود نیز همراه است. بنابراین قبل از انجام این کار، مطالب مطرح شده را مطالعه کرده و اطلاعات مورد نیاز خود را تکمیل کنید.

منبع